موارد مصرف

پروپرانولول در درمان آنژين صدري مزمن، پيشگيري و درمان آريتمي قلبي، كنترل قلبي، كنترل زيادي فشار خون، درمان كارديوميوپاتي هيپرتروفيك و پيشگيري از انفاركتوس مجدد ميوكارد، در درمان كمكي فئوكروموسيتوم و پيشگيري از سردردهاي عروقي مصرف مي‌شود.

   فارماكينتيك

حدود 90 درصد دارو از مجراي گوارش جذب مي‌شود. پيوند دارو به پروتئين‌هاي پلاسما خيلي زياد است. متابوليسم دارو كبدي بوده نيمه‌عمر آن 5-3 ساعت است. زمان لازم براي رسيدن به اوج اثر 5/1-1 ساعت است. دفع دارو كليوي است.

   موارد منع مصرف

اين دارو در شوك قلبي، نارسايي آشكار قلب، بلوك درجه دو يا سه دهليزي-بطني، برادي كاردي سينوسي و كاهش فشار خون سيستوليك به كمتر از 100 ميلي‌متر جيوه(براي پيشگيري از انفاركتوس مجدد ميوكارد) نبايد مصرف شود.

   هشدار

1- مصرف اين دارو درموارد زير بايد با احتياط فراوان صورت گيرد: 

سابقه آلرژي، آسم نايژه‌اي، آمفيزيم يا برونشيت غير آلرژيك، نارسيايي احتقاني قلب، ديابت، پركاري تيروئيد، افسردگي رواني يا سابقه ابتلاء به آن. 

2- مقدار مصرف اين دارو در سالمندان بايد بر اساس پاسخ بيمار تعيين شود. زيرا از يك طرف به علت كاهش حساسيت اين بيماران به اثر دارو ممكن است افزايش مقدار مصرف لازم باشد و از طرف ديگر به علت كاهش توانايي متابوليسم و دفع دارو، كاهش مقدار مصرف ممكن است ضرورت يابد. 

3- در بيماران مبتلا به عيب كار كبد، مقادير مصرف اين دارو بايد كاهش يابد. 

4- در صورت بروز افسردگي ناشي از اين دارو، مصرف آن بايد قطع شود. 

5- اگر بعد از يك دوره درمان طولاني با اين دارو قطع مصرف آن ضرورت پيدا كند، بايد مصرف اين دارو به تدريج و حداقل طي سه روز تا دو هفته قطع شود. در طول اين مدت، بيمار بايد از فعاليت‌هاي شديد بدني پرهيز كند تا خطر بروز انفاركتوس ميوكارد يا آريتمي به حداقل برسد. اگر پس از قطع مصرف دارو، علايم قطع مصرف بروز كرد، بايد مصرف دارو را به طور موقت مجدداً شروع نمود ولي به دنبال بهبود بيمار، آن را با احتياط قطع كرد. 

6- در طول مصرف اين دارو، پيگيري عملكرد قلب، تعيين نبض، اندازه‌گيري فشار خون و ثبت نوار قلبي و اندازه‌گيري ضربان قلب ضروري است.

   عوارض

برادي كاردي، نارسايي قلب، اسپاسم برونش، انقباض عروق محيطي، اختلالات گوارشي، خستگي اشكال در به خواب رفتن، بثورات جلدي، اشكال درتنفس يا خس خس كردن، سردي دست‌ها و پاها، اغتشاش شعور به خصوص در سالمندان، توهم، افسردگي رواني، ورم مچ و ساق پا، ضربان آهسته و غير عادي قلب، يبوست، اضطراب يا نگراني، كاهش توانايي جنسي، اسهال، خواب‌آلودگي خفيف، سردرد، بي‌حسي يا گزگز كردن انگشتان دست و پا و خستگي يا ضعف غير عادي با مصرف اين دارو گزارش شده است.

   نكات

1- هيچ يك از نوبت‌هاي مصرف اين دارو نبايد فراموش شود،‌ به خصوص اگر روزی يك بار مصرف مي‌شود. 

2- اين دارو، زيادي فشار خون را درمان نمي‌كند، بلكه آن را كنترل مي‌نمايد. مصرف اين دارو ممكن است تا پايان عمر ضروري باشد. 

3- مصرف دارو، حتي در صورت احساس بهبودي، بايد ادامه يابد. 

4- اگر يك نوبت دارو فراموش شود، به محض به ياد آوردن آن نوبت بايد مصرف شود. ولي اگر تا زمان مصرف نوبت بعدي 4 ساعت باقميانده باشد، از مصرف آن نوبت بايد خودداري شده و مقدار مصرف بعدي نيز دوبرابر نگردد. 

5- در بيماران مبتلا به ديابت، با مصرف اين دارو علائم كمي قند خون ممكن است پوشانده شود يا غلظت قند خون افزايش يابد يا كاهش قند خون طولاني شود. 

6- از مصرف ساير داروها، به ويژه داروهاي مقلد سمپاتيك كه نياز به نسخه پزشك ندارند، بايد خودداري گردد. 

7- قبل از قطع مصرف دارو، بايد با پزشك مشورت شود. 

8- به علت احتمال بروز سرگيجه، خواب‌آلودگي و منگي، هنگام رانندگي يا كار با وسايلي كه نياز به هوشياري دارند، بايد احتياط نمود.

  ميزان مصرف

خوراكي(قرص معمولي) 

بزرگسالان: در درمان آنژين صدري، mg/day320-80 در 4-2 مقدار منقسم، به عنوان ضد آريتمي 30-10 ميلي‌گرم 4-3 بار در روز (كه بر حسب نياز و تحمل بيمار تنظيم مي‌شود)، به عنوان كاهنده فشار خون، 40 ميلي‌گرم دو بار در روز (كه معمولاً بر حسب نياز و تحمل بيمار به تدريج افزايش مي‌يابد) تا حداكثر mg/day 640 مصرف مي‌شود. به عنوان درمان كمكي كارديوميوپاتي هيپرتروفيك 40-20 ميلي‌گرم 4-3 بار در روز مصرف مي‌شود كه بر حسب نياز و تحمل بيمار تنظيم مي‌گردد. در انفاركتوس ميوكارد mg/day 240-180 در مقادير منقسم مصرف مي‌شود. به عنوان درمان كمكي در فئوكروموسيتوم 20 ميلي‌گرم سه بار در روز تا 40 ميلي‌گرم 4-3 بار در روز به مدت سه روز قبل از عمل جراحي تجويز مي‌شود. در درمان سردردهاي عروقي ابتدا 20 ميلي‌گرم چهار بار در روز مصرف مي‌شود كه سپس مقدار دارو بر حسب نياز و تحمل بيمار به تدريج تا حداكثر mg/day 240 در صورت نياز افزايش مي‌يابد. 

كودكان: به عنوان ضدآريتمي و كاهنده فشار خون، mg/day 1-0/5 در 4-3 مقدار منقسم مصرف مي‌شود. مقدار دارو بر حسب نياز جهت درمان زيادي فشار خون و پيشگيري از تاكي كاردي فوق بطني تنظيم مي‌شود. 

خوراكي(قرص پيوسته رهش) 

بزرگسالان: در درمان زياد فشار خون، mg/day 80 در يك نوبت كه به تدريج تا mg/day160 در يك نوبت افزايش مي‌يابد. در درمان آنژين صدري mg/day 80 در يك نوبت كه در فواصل 7-3 روز بر حسب نياز تا حد اكثر mg/day 320 افزايش مي‌يابد. در درمان سردردهاي عروقي، mg/day 80 در يك نوبت مصرف مي‌شود كه مي‌تواند تا حداكثر mg/day 240 بر حسب نياز به تدريج افزايش يابد. 

تزريقي: 

بزرگسالان: به عنوان ضدآريتمي 3-1 ميلي‌گرم با سرعت حداكثر mg/min 1 از راه وريدي تزريق مي‌شود. در صورت نياز، پس از دو دقيقه و سپس از چهار ساعت مجدداً همين مقدار تزريق مي‌گردد. 

كودكان: از راه تزريق وريدي آهسته mg/kg 0/1-0/01 (تا حداكثر يك ميلي‌گرم در هر روز) مصرف مي‌شود كه هر 8-6 ساعت در صورت نياز تكراري مي‌گردد.

   تداخل

مقدار مصرف انسولين و داروهاي خوراكي پايين‌آورنده قند خون، هنگام مصرف همزمان با اين دارو بايد تنظيم گردد تا از كاهش بيش از حد قند خون جلوگيري شود. در صورت مصرف همزمان داروهاي مسدودكننده گيرنده بتا-آدرنرژيك با داروهاي مسدودكننده كانال‌هاي كلسيمي يا كلونيدين، اثرات كاهش فشار خون ممكن است تشديد شود. مصرف همزمان داروهاي مهاركننده و مونوآمين اكسيداز با اين دارو(مانند فورازوليدون و پروكاربازين) به علت امکان افزايش شديد فشار خون، توصيه نمي‌شود. در صورت مصرف همزمان اين دارو با آمين‌هاي مقلد سمپاتيك كه داراي فعاليت بتا-آدرنرژيك هستند، ممكن است اثرات هر دو دسته دارو كاهش يابند. گزانتين‌ها در صورت مصرف همزمان با اين دارو ممكن است موجب مهار اثرات درماني هر دو دسته دارو شوند. همچنين، كليرانس تئوفيلين افزايش مي‌يابد

.